Eigen PowerPoint

In de Publication Manual wordt op pagina 347 bij voorbeeld 102 aangegeven hoe je naar een online PowerPointpresentatie verwijst, net als in De APA-richtlijnen uitgelegd op pagina 60, voorbeeld 69, maar: hoe verwijs naar geraadpleegde bronnen in je eigen PowerPoint?

In beide publicaties wordt hier geen antwoord op gegeven want in principe kunnen dezelfde richtlijnen als voor geschreven teksten gevolgd worden. Niet iedereen, waaronder ikzelf, vindt het mooi om in een presentatie verwijzingen te plaatsen. Ik heb een paar opties over hoe te verwijzen in een PowerPoint op een rijtje gezet.

Deze ‘toegepaste’ richtlijnen kunnen zowel worden overgenomen door studenten die een PowerPoint als (deel van een) verslag moeten inleveren als door docenten die hun presentatie na afloop van de les op een digitale leeromgeving zetten.

Voor een PowerPointpresentatie die na afloop niet wordt gedeeld (inleveren, online plaatsen) geldt dat bronvermelding niet nodig is omdat de inhoud na de presentatie niet meer geraadpleegd kan worden (zie eventueel ook Lessen).
Klik op de afbeelding voor een uitvergroting.

1 Bronverwijzing in beeld

Bij teksten kan in de dia een verwijzing geplaatst worden zoals ook in een tekstverslag gedaan wordt bij een citaat of parafrase. Onder de dia bevindt zich een tekstvak dat niet zichtbaar is als de diavoorstelling gestart is met de tekst “Klik om notities toe te voegen”. Hier kunnen de complete bronvermeldingen worden geplaatst.

De bronvermeldingen van alle dia's kunnen ook op de laatste dia worden geplaatst in een bronnenlijst.

Bij afbeeldingen kan gekozen worden voor een uitgebreide verwijzing (Tabel of Figuur + naam boven afbeelding, indien van toepassing een opmerking onder de afbeelding):

Of geef een korte verwijzing zoals bij een afbeelding ter illustratie gebruikelijk is: auteur, jaartal + vermelding van copyright, een CC-licentie of In het publieke domein:

2 Geen verwijzing in beeld – PowerPoint

Wie het niet mooi vindt staan om in de dia bronverwijzingen te plaatsen kan er voor kiezen deze weg te laten en waar nodig in het tekstvak de bronvermelding aan te vullen, in dit voorbeeld met het paginanummer (overigens niet verplicht bij een parafrase) bij de vermelding van het boek en de CC-licentie bij de foto. Ter verduidelijking is ook toegevoegd welke bron is gebruikt voor de tekst en welke voor de afbeelding:

Bij meerdere teksten en/of afbeeldingen kan eventueel een extra toelichting worden toegevoegd, bijvoorbeeld ‘Afbeelding rechtsboven’.

3 Geen verwijzing in beeld – PowerPoint als pdf

Zelf kies ik ervoor op mijn PowerPoints als pdf op te slaan, zonder animaties maar met behoud van opmaak zodat studenten de gepresenteerde informatie makkelijk kunnen terugvinden. Nadeel is dat het tekstvak onder de dia dan verdwijnt, inclusief de bronvermeldingen. Om die reden voeg ik een extra dia toe aan het einde van de presentatie met de bronnenlijst, niet op alfabet maar per dia, inclusief aanvullende informatie indien van toepassing:

Merk op dat bij een afbeelding altijd of een copyrightvermelding of een CC-vermelding of ‘In het publieke domein’ wordt vermeld. Noteer bij het ontbreken van het copyright of als de herkomst niet duidelijk is ‘Copyright z.d., onbekend’, zie ook Afbeeldingen: Copyright, Creative Commons of in het publieke domein?
Voor eigen afbeeldingen en voor afbeeldingen die Microsoft Office aanbiedt wordt geen bronvermelding gegeven.

Deze pagina is op 18 september 2024 aangevuld.
 

Waar blijft APA7 in Word?

Eén van de meest gestelde vragen is: kan ik de optie ‘Verwijzingen’ in Word gebruiken voor het toepassen van de APA-richtlijnen? Het antwoord gaf ik eerder dit jaar het blogbericht Hulpmiddelen van 31 maart: er is nog geen versie van Word waarin APA7, de huidige richtlijnen, kunnen worden toegepast. Om die reden raad ik af om APA in Word te gebruiken omdat er te veel verwijzingen en vermeldingen moeten worden aangepast. De logische vervolgvraag is dan: wanneer komt ‘Verwijzingen: APA (7e editie)’ in Word beschikbaar?

 

De Werkgroep APA heeft deze vraag voorgelegd aan Microsoft Nederland. Het antwoord dat we kregen was helaas niet waar we opgehoopt hadden: het is nog niet bekend wanneer APA7 in Word komt te staan.

Op het officiële Microsoft Forum is een topic met als titel APA 7th Edition in MS Word waar Mike Slagle een zelfgemaakt xsl-bestand gratis aanbied:

• APA Seventh Edition

1. Download het bestand.
2. Plaats deze in de map:
   C:\Users\<gebruikersnaam>\AppData\Roaming\Microsoft\Bibliography\Style
3. Open daarna Word en bij “Verwijzingen” is nu bovenaan APA Zevende editie toegevoegd.

Als de map AppData niet zichtbaar is, kies in Windows 11 dan “Weergeven” in de bovenste regel van de Verkenner, kies onderaan het uitklapvenster ‘Weergeven’ en selecteer onderaan ‘Verborgen items’.
Kies bij Windows 10 in de Verkenner in de bovenste regel “Beeld” en vink ‘Verborgen items’ aan.

De volgende vraag is natuurlijk of het net zo goed of zelfs beter werkt dan de bestaande optie APA Zesde editie. Ik heb de proef op de som genomen.
Als eerste een boek met vier auteurs (kies optie Boek):

(Oonk et al., 2020) 

Oonk, W., Keijzer, R., Lit, S., & Figueiredo, N. (2020). Wiskunde in de praktijk: Kennisbasis (2e druk ed.). Noordhoff Uitgevers.

In de tekst wordt alleen de eerste auteur + et al. genoemd, precies zoals de nieuwe richtlijn voorschrijft, in plaats van alle auteurs. 

Bij de bronvermelding wordt achter druk standaard ed. (=editie) toegevoegd, net als bij APA6. Dit kan handmatig worden aangepast. Bij het invullen van de gegevens wordt niet naar de plaatsnaam van de uitgever gevraagd want deze wordt niet meer genoemd.
De verwijzing in de tekst en de vermelding in de bronnenlijst zijn met uitzondering van de toevoeging 'ed.' dus juist.

Het tweede voorbeeld een webpagina waarvan de naam van de website anders is dan de naam van de organisatie (kies optie Website):

(Bizz-Publishing, z.d.) 

Bizz-Publishing. (z.d.). Teamrollentest. Opgeroepen op november 3, 2022, van Managementmodellensite.nl: https://managementmodellensite.nl/tool-teamrollentest 

Helaas gaat het bij deze bronvermelding mis, de indeling is precies dezelfde als bij APA6: de naam van de website staat niet direct achter de titel van de webpagina en in plaats van ‘Geraadpleegd op 3 november 2022, van’ staat er ‘Opgeroepen’ en wordt de datum volgens de Amerikaanse schrijfwijze vermeld. Voor de volledigheid de juiste vermelding:

Bizz-Publishing. (z.d.). Teamrollentest. Managementmodellensite.nl. Geraadpleegd op 3 november 2022, van https://managementmodellensite.nl/tool-teamrollentest 

In zijn forumbijdrage geeft Mike Slagle ook al aan dat hij niet alle onderdelen heeft bewerkt, dat zal voor het onderdeel Website gelden.

In hetzelfde topic geeft een bezoeker aan dat het maximaal auteurs in een bronvermelding niet is aangepast. In plaats van maximaal 20 worden er nog steeds maximaal zeven auteurs vermeld. Een andere bezoeker geeft als reactie dat dit makkelijk kan worden aangepast. Open het xsl-bestand en zoek deze regel:

<xsl:variable name="maxBibAuthors" select="7"/>

Wijzig vervolgens de 7 in 20. Ik heb dit gedaan en vervolgens een titel ingevoerd met meer dan zeven auteurs, in dit voorbeeld een tijdschriftartikel (kies optie Artikel uit een krant of tijdschrift):

(Hendriks et al., 2021) 

Hendriks, L. E., Dingemans, A.-M. C., De Ruysscher, D. K., Aarts, M. J., Barberio, L., Cornelissen, R., Hartemink, K. J., Van den Heuvel, M., Smit, H. J., Schuuring, E., Van der Wekken, A. J., & Smit, E. F. (2021). Lung cancer in the Netherlands. Journal of Thoracic Oncology, 16(3), pp. 355-365. https://doi.org/10.1016/j.jtho.2020.10.012

De 12 auteurs worden allemaal weergegeven, dus de wijziging in het bestand heeft effect. Het enige wat niet klopt is dat er voor de paginanummers ‘pp.’ staat, dit wordt alleen in de tekst en bij hoofdstukken gebruikt en is nooit een APA-regel voor een tijdschriftartikel geweest.

In het forum stelt een andere bezoeker een wijziging in het bestand voor om onderscheid te maken tussen wel of geen ‘Retrieved from’ en de raadpleegdatum te noemen bij websites. Het gaat om het gedeelte dat begint met:

<xsl:template name="templ_str_RetrievedFromCap" >

Op zich niet zo interessant:

Let op de een-na-laatste regel. Wat nou als ik ‘Retrieved’ vervang door ‘Geraadpleegd op’ en ‘from’ door ‘van’? Dit werkt:

Bizz-Publishing. (z.d.). Teamrollentest. Geraadpleegd op november 3, 2022, van Managementmodellensite.nl: https://managementmodellensite.nl/tool-teamrollentest

Dit geeft mij wel te denken: hoe makkelijk zou het zijn om het bestand dat Mike Slagle heeft gemaakt te bewerken tot een APA 7e editie Nederlands?

Is er iemand bekend met coderen in XSL die dit zou kunnen?

Update 21 oktober 2024
Er is een xsl-bestand beschikbaar voor APA7 in Word, zie de website Netwerk Auteursrechten Informatiepunten.

 

Nieuwe kennisclips APA7

Een jaar geleden presenteerde Project APA7, het samenwerkingsverband van negen informatiespecialisten uit het hoger onderwijs waarvan ik deel uitmaak, een reeks van zeven kennisclips (zie Nederlandse en Engelse kennisclips). De video’s zijn in totaal al meer dan 25.000 keer bekeken! Tevens werd een libguide samengesteld.

Van deze gids is nu ook een Engelse versie beschikbaar èn er zijn vijf nieuwe kennisclips. Net als bij de eerste reeks zijn de video’s vormgegeven door Rik van Schendel van Studio Duikboot. De actrices uit de eerst reeks kennisclips, Barbara Jansen (Nederlands) en Esmee de Haan (Engels), zijn ook in deze nieuwe video’s te zien:
 

Nederlands 8 Afstudeeropdrachten en proefschriften    3:55	Engels 8 Thesis or dissertation 3:34
9 Hoofdstuk uit een boek 4:06	9 Book chapter 3:57
10 Afbeeldingen: Tabellen en figuren 6:14	10 Images: Tables and figures 5:53
11 Copyright, Creative Commons en In het publieke domein 2:53	11 Copyright, Creative Commons and In the public domain 2:49
12 Referentiemanagers 5:11	12 Reference managers 4:45

Alle clips staan op het YouTube-kanaal van Project APA7.

De samenstelling van Project APA7 is ongewijzigd gebleven: Arjan Doolaar (HAN University of Applied Sciences, voorzitter), Noor Breuning (Universiteit van Amsterdam), Daniela Hesmer (Hogeschool van Amsterdam), Annelies Kuijten (Avans Hogeschool), Marijke Mentink (Hogeschool Van Hall Larenstein), Alie Mud (NHL Stenden Hogeschool), Yvonne Schuling (Hanzehogeschool Groningen), Monika Sieron (Hanzehogeschool Groningen) en Rensje Wicherson (Windesheim University of Applied Sciences).
 

Managementmodellensite.nl

Zoals de titel aangeeft biedt de website Managementmodellensite.nl een overzicht van modellen die onder andere gebruikt kunnen worden voor studiedoeleinden. De afbeeldingen kunnen gratis gedownload worden als .jpg en als PowerPoint. Ik krijg regelmatig de vraag: hoe verwijs je naar een afbeelding afkomstig van Managementmodellensite.nl?

Naar een model verwijs je als een figuur (zie: Het grote figuren blogbericht) maar het lastige bij deze website is dat de ontwerper niet altijd vermeld wordt. De naam van de ontwerper(s) staat soms in de naam van het model, bijvoorbeeld ‘Model Keuning en Eppink’. Een enkele keer wordt de herkomst in de tekst genoemd maar meestal ontbreekt de naam.

Jaartallen en copyrightvermeldingen ontbreken bijna overal, al valt uit de pagina over het 7S-model (zie voor uitwerking Afbeelding van internet) op te maken dat de makers van het model, Robert H. Waterman en Tom Peters, ten tijde van hun ontwerp werkzaam waren voor McKinsey & Company en dat het auteursrecht dus bij McKinsey ligt; het model staat ook bekend als het 7S-model van McKinsey. Een jaartal ontbreekt in de tekst.

Voor de volledigheid: Waterman en Peters publiceerden hun 7S-model in 1982 in het boek In Search of Excellence: Lessons from America’s Best-Run Companies.

Vrijwel geen enkele pagina van Managementmodellensite.nl vermeldt wie de uitleg bij het model heeft geschreven. Bij eerder genoemd 7S-model staat wel de naam van Gert Jan Schop, al is niet geheel duidelijk of hij de tekst op de pagina heeft geschreven. Omdat zijn naam er prominent bij staat heb ik hem in eerder genoemde uitwerking als auteur genoemd.

Voor dit blogbericht heb ik drie modellen als voorbeeld gekozen:

1 Leerstijlen Kolb

Ik begin bij de vermelding in de bronnenlijst. Het is een webpagina waarbij achter de titel van de webpagina tussen vierkante haakjes een omschrijving van de afbeelding (Figuur, Illustratie, etc.) kan worden toegevoegd als alleen het model voor het verslag is geraadpleegd. Laat de omschrijving weg als ook naar de tekst wordt verwezen.

De webpagina vermeldt geen auteur of organisatie. De pagina Privacy statement noemt wel de organisatie, Bizz-Publishing B.V.; de toevoeging B.V. wordt in de bronvermelding weggelaten:

Bizz-Publishing. (z.d.). Leerstijlen Kolb [Figuur]. Managementmodellensite.nl. Geraadpleegd op 1 september 2022 van https://managementmodellensite.nl/leerstijlen-kolb/

Deze gegevens komen terug onder de afbeelding:

Figuur 1
Leerstijlen Kolb
Opmerking. Overgenomen uit Leerstijlen Kolb door Bizz-Publishing, z.d. (https://managementmodellensite.nl/leerstijlen-kolb/). Copyright 1984, David Kolb.

De gegevens van het copyright ontbreken op de webpagina. Onderaan de site staat "© 2011 - 2022 | managementmodellensite.nl" maar de maker(s) van de site zijn niet de ontwerper(s) van het model.

Halverwege de tekst staat "Bron: Nieweg, M., Leren volgens Kolb, publicatie Hogeschool van Amsterdam, 2006" maar het is niet duidelijk of de Nederlandstalige versie van het model uit deze publicatie is overgenomen.
Het zou volstaan om hier ‘Copyright z.d., onbekend’ te noteren; er is altijd een copyrightvermelding, ook als de gegevens onbekend zijn.

Via een zoekactie op internet kwam ik erachter dat het originele model door David Kolb in 1984 werd gepubliceerd in zijn boek Experiential Learning: Experience as the Source of Learning and Development. De uitgever zou ook de auteursrechthebbende kunnen zijn maar bij meerdere online publicaties staat ‘© David Kolb’, dat heb ik dus overgenomen.

2 GROW-coachingmodel

Bij deze pagina ontbreken op de titel na alle gegevens. De vermelding in de bronnenlijst wordt dan:

Bizz-Publishing. (z.d.). GROW-coachingmodel [Figuur]. Managementmodellensite.nl. Geraadpleegd op 1 september 2022 van https://managementmodellensite.nl/grow-coachingmodel/

Boven en onder de figuur:

Figuur 2
GROW-coachingmodel
Opmerking. Overgenomen uit GROW-coachingmodel door Bizz-Publishing, z.d. (https://managementmodellensite.nl/grow-coachingmodel/). Copyright 2017, The Estate of Sir John Whitmore and Performance Consultants International.

Net als bij het vorige voorbeeld mag hier ‘Copyright z.d., onbekend’ vermeld worden.

Het model werd door Sir John Whitmore ontworpen en voor het eerst in 1992 gepubliceerd in zijn boek Coaching for Performance: The Principles and Practice of Coaching and Leadership. Volgens de website van zijn bedrijf Performance Consultants overleed Whitmore in 2017 en ligt het copyright vanaf dat jaar bij The Estate of Sir John Whitmore and Performance Consultants International. Deze vermelding heb ik overgenomen.

3 Roos van Leary

Op deze webpagina wordt de naam van Gert Jan Schop genoemd bij de PowerPoint die kan worden gedownload. Het is niet duidelijk of hij de hele pagina heeft samengesteld, dit lijkt logisch omdat in zowel de tekst als de PowerPoint uitleg bij dit model wordt gegeven:

Schop, G. J. (z.d.). Roos van Leary [Figuur]. Managementmodellensite.nl. Geraadpleegd op 1 september 2022 van https://managementmodellensite.nl/roos-leary/

Boven en onder de figuur:

Figuur 3
Roos van Leary
Opmerking. Overgenomen uit Roos van Leary door G. J. Schop, z.d. (https://managementmodellensite.nl/roos-leary/). Copyright 1957, Timothy Leary.

Opvallend is dat in de tekst hier de ontwerper, het jaar en de titel van de originele publicatie worden genoemd: Timothy Leary’s The Interpersonal Diagnosis of Personality uit 1957. Deze gegevens heb ik overgenomen voor de copyrightvermelding.

Overigens worden onderaan de pagina ook drie publicaties genoemd. Het is niet duidelijk of de Nederlandse versie van het model hieruit is overgenomen.

Aan Managementmodellensite.nl heb ik gevraagd waarom gegevens die nodig zijn voor een volledige bronvermelding ontbreken, juist omdat de modellen worden aangeboden "voor werk en studie" zoals op de beginpagina staat. Dit geldt overigens voor meer websites met modellen. Als ik een reactie krijg laat ik het hier weten.

Update 22 september. Van Gert Jan Schop van Bizz-Publishing ontving ik op 5 september een aardige mail waarin hij vertelde dat de website een uit de hand gelopen hobby is. Het streven is om de site te verbeteren, onder andere meer tekst en uitleg maar ook correcte verwijzingen naar de herkomst van de modellen. De pagina's waar zijn naam onder staat zijn inderdaad door hem geschreven.

Achternamen [2] - Wat is het verschil tussen Simone de Beauvoir en Ludwig van Beethoven?

Zowel in De APA-richtlijnen uitgelegd (§ 1.2.1, p. 13) als in het blogbericht Achternamen wordt uitgelegd waarom de Werkgroep APA ervoor heeft gekozen achternamen met een tussenvoegsel in de tekst en in de bronnenlijst met een hoofdletter te noteren: een boek van Annejet van der Zijl uit 2021 wordt in de tekst (Van der Zijl, 2021) en de vermelding in de bronnenlijst begint met Van der Zijl, A. (2021).

De Werkgroep APA adviseert een naam met een tussenvoegsel altijd met een hoofdletter te schrijven, ongeacht of de auteur Nederlands (=kleine letter), Vlaams of Amerikaans (=hoofdletter) is. In de bronnenlijst wordt dan om verwarring te voorkomen gealfabetiseerd op het eerste woord, Van der Zijl komt dus bij de V te staan.

Ondanks deze uitleg wordt af en toe de vraag gesteld: waarom wordt de Amerikaanse richtlijn voor Nederlandse achternamen niet gevolgd? In bovenstaand voorbeeld zou de verwijzing in de tekst (van der Zijl, 2021) zijn, staat in de bronnenlijst bij de letter Z en de vermelding begint met van der Zijl, A. van der. (2021).

Voor wie een (uitgebreide) toelichting wil op de keuze van de werkgroep verwijs ik graag naar het blogbericht van 5 juni 2015.

Toch valt er meer over dit onderwerp te zeggen aan de hand van een aantal voorbeelden uit de huidige, 7e editie van de Publication Manual of the American Psychological Association, de officiële handleiding.

Op pagina 346 wordt een voorbeeld gegeven van een radio-interview. Voorbeeld 95. is een beetje vreemd omdat de auteur en de titel dezelfde persoon zijn (waarom is Studs Terkel, de interviewer, niet de auteur?) maar het gaat hier om de wijze waarop Simone de Beauvoir als auteur wordt vermeld: het tussenvoegsel vooraan met een kleine letter in de bronnenlijst en in de tekst (klik op de afbeelding voor een uitvergroting):

Een pagina eerder zijn verschillende voorbeelden te zien van een verwijzing naar een lied. De eerste is van een symfonie van Ludwig van Beethoven:

Voor wie denkt: dat moet toch ‘von’ zijn, nee, hij heette echt Ludwig van Beethoven. Opmerkelijk is dat ‘van’ hier achter de voorletter staat en in de tekst niet wordt genoemd. Een collega van de Radboud Universiteit suggereerde dat dit een famous exception op de APA-richtlijnen zou kunnen zijn omdat het tussenvoegsel bij zijn naam zelden genoemd wordt: Beethovens Symfonie nr. 9, de Beethovenlaan en het Beethoven Festival in Zutphen. Maar hoe bepaal je dan wie er binnen deze uitzondering valt?

Een aantal bladzijden eerder staat op pagina 317 voorbeeld 5., een combinatie van individuele en groepsauteurs bij een tijdschriftartikel:

Het gaat mij hier om de eerste naam: De Vries, R. Het voorvoegsel staat hier vooraan, net als bij de Beauvoir, maar met een hoofdletter. 

De Vries is geen Vlaming of een Amerikaan. Professor dr. Raymond de Vries komt uit Nederland en was jarenlang als hoogleraar verbonden aan de Maastricht University en de Academie Verloskunde-Maastricht van Zuyd Hogeschool. Het tussenvoegsel bij zijn naam wordt geschreven met een kleine hoofletter.

Hijzelf of het tijdschrift heeft ervoor gekozen om er een hoofdletter van te maken, wellicht omdat hij ook werkzaam was voor de University of Michigan Medical School. De ‘members of Midwifery Science Work Group’ worden in het artikel individueel genoemd, waaronder Tamar van Haaren, Isabel van Helmond en Evelien van Limbeek. Alle namen worden met een kleine letter geschreven. In de referentielijst worden de tussenvoegsels van namen van Nederlandse auteurs als Ank de Jonge en Birgit van der Goes net als De Vries met een hoofdletter geschreven: De Jonge en Van der Goes (en in het originele artikel waar De Vries et al. naar verwijzen staat de Jonge en van der Goes…).

Verwarring alom dus. Wie kan ik hier beter naar vragen dan de APA Style experts in Amerika aan wie ik de afgelopen jaren regelmatig advies heb gevraagd en ik meestal binnen 24 uur antwoord krijg? Dat heb ik gedaan maar een reactie is tot op heden uitgebleven, ook na twee herhaalde verzoeken.

Als ik kijk naar onze studenten dan vinden zij de APA-richtlijnen toepassen al moeilijk genoeg zonder de uitzonderingen. Ik denk dat als ik ze zou uitleggen dat ze bij een tussenvoegsel moeten nagaan wat de nationaliteit van de auteur is of wat de gebruikelijke benaming is om te weten of er wel of geen hoofdletter wordt gebruikt en of het tussenvoegsel voor of achternaam komt ze gaan protesteren – en terecht.

Ik denk dat de oplossing van de Werkgroep APA, het tussenvoegsel voor de achternaam en met een hoofdletter, zorgt voor duidelijkheid. Als iemand een beter idee hoor ik het graag, laat het weten in een reactie onder dit blogbericht.
 

Nieuw: Index

Vaste bezoekers aan dit blog zullen gemerkt hebben dat de woordenwolk in de kantlijn met de labels van alle blogberichten is verdwenen. Met inmiddels meer dan 100 blogberichten werd dit overzicht minder bruikbaar omdat er labels zijn met meer dan 10 berichten.

Ter vervanging is er nu de Index, een alfabetisch overzicht van alle labels. In sommige gevallen wordt het onderwerp gespecificeerd, bij 'Afbeeldingen' bijvoorbeeld kan er gekozen worden tussen Tabellen, Figuren, ter illustratie, op de omslag, van internet, etc.

Uiteraard zal bij nieuwe blogberichten het register worden uitgebreid. Is er een onderwerp wat niet gevonden kan worden? Laat het weten in de opmerkingen onder dit bericht. De Index zal dan aangevuld worden of er zal een geheel nieuw blogbericht aan gewijd worden.

Ook nieuw is het overzicht in de kantlijn van de vijf meest gelezen blogberichten van de afgelopen week.

Pdf op webpagina

Nadat vorig jaar de derde editie van De APA-richtlijnen uitgelegd was verschenen kreeg de Werkgroep APA de vraag waarom is er geen paragraaf over het vermelden van een online pdf?

Zoals ik al in het blogbericht uit augustus 2016 schreef is een pdf niet een type bron, zoals een boek of tijdschriftartikel, maar vergelijkbaar met een document opgemaakt in Word of Excel.

De vraag is echter wel begrijpelijk want voor tal van informele online publicaties wordt pdf gebruikt, zoals brochures, rapporten, infographics, richtlijnen en beroepscodes maar ook voor een tekst omgezet vanuit Word.

Naar een pdf wordt op vrijwel dezelfde manier verwezen als naar een webpagina:

Auteur, A. (jaartal). Titel cursief. Naam uitgever of website. Geraadpleegd op dag maand jaar, van https://xxxx

• Auteur of organisatie: bij het ontbreken van een persoonsnaam wordt de organisatie genoemd.
• Jaartal: in tegenstelling tot een webpagina wordt alleen het jaartal genoemd, als deze ontbreekt z.d. = zonder datum.
• Titel: achter de titel kan eventueel tussen ronde haakjes aanvullende informatie vermeld worden, bijvoorbeeld een rapportnummer. Een omschrijving van het document, bijvoorbeeld een factsheet, kan tussen vierkante haakjes geplaatst worden. Dit is niet verplicht maar kan de inhoud van de geraadpleegde bron verduidelijken.
• Naam uitgever of website: Als de naam van de organisatie gelijk is aan de naam van de uitgever of website komt deze te vervallen. 
• URL: een weblink begint altijd met http of https. Een gekopieerde link wordt in Word soms een tekst gekoppeld aan een link, kies dan bij Plakopties "Alleen tekst behouden".
  
  De URL mag van de pdf zijn maar ook van de webpagina zijn van waar de pdf kan worden geopend. Let op dat bij een pdf gevonden via een zoekmachine het bestand soms direct wordt gedownload naar de eigen harde schijf. De URL is dan vervangen door file:///C en dus onjuist.

Voorbeeld 1: Organisatie of uitgever?

Het is soms lastig te bepalen wie de auteur van een document is. Als er persoonsnamen zijn worden die genoemd, naast auteurs kunnen dat bijvoorbeeld (eind)redacteurs, samenstellers of medewerkers zijn. Als er geen persoonsnamen zijn kan het soms lastig zijn om de naam van de organisatie te vinden. Bij de deze pdf wordt alleen ZorgvoorKennis genoemd: is dat een organisatie, een naam van een website, of iets anders? Even snel googelen geeft hier uitsluitsel: ZorgvoorKennis is een onderwijs- en adviesbureau, een organisatie dus en dit voorbeeld ook de uitgever:

ZorgvoorKennis. (2020). Het Mikzo plan (Versie 2020-04). Geraadpleegd op 23 april 2022, van https://www.zorginnovatie.nl/sites/default/files/product-presentations/Het%20Mikzo%202020-04.pdf

Tekst: (ZorgvoorKennis, 2020)

Moet ZorgInnovatie niet als naam van de website genoemd worden? Nee, want deze website heeft niets met de publicatie te maken. De pdf staat op meerdere websites, de oorspronkelijke website van ZorgvoorKennis bestaat niet meer.

In de titel van het document staat Het Mikzo®plan. Het teken ® geeft aan dat het om een geregistreerd handelsmerk gaat maar hoeft niet vermeld te worden.

Voorbeeld 2: Meerdere organisaties, meerdere functies

Het colofon in dit voorbeeld vermeldt een groot aantal organisaties met verschillende functies:
"De eigenaar van deze richtlijn is: V&VN - Deze richtlijn is ontwikkeld door: IQ Scientific Center for Quality of Healthcare + Radboudumc - In samenwerking met: UMC Utrecht + HAN University of Applied Sciences - Deze richtlijn is gefinancierd door: ZonMw".

IQ Scientific Center for Quality of Healthcare & Radboudumc (met UMC Utrecht & HAN University of Applied Sciences). (2021). Mantelzorg: Richtlijn voor verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten om overbelasting bij mantelzorgers te voorkomen of te verminderen. V&VN. Geraadpleegd op 23 april 2022, van https://www.venvn.nl/media/u5oboc0o/richtlijn-mantelzorg-21-9-2021-2.pdf

Tekst: (IQ Scientific Center for Quality of Healthcare & Radboudumc, 2021)

Organisaties die niet betrokken zijn bij de inhoud van het document, zoals opdrachtgevers, worden niet vermeld. In dit voorbeeld is dat ZonMw die de publicatie heeft gefinancierd.

Voorbeeld 3: Ontbrekende gegevens

Soms bevat een pdf niet alle informatie voor een complete bronvermelding. Op de pagina waar het document kan worden gedownload kunnen soms ontbrekende gegevens gevonden. Dit voorbeeld heeft geen auteur of organisatie en geen jaartal. Op de website staat de naam Rens Martijn, waarschijnlijk de eigenaar van de site, maar omdat niet duidelijk is of deze persoon het document heeft geschreven wordt deze naam niet overgenomen. De titel komt dan vooraan te staan en wordt ook in de tekst genoemd:

De gezondheidspatronen volgens Gordon. (z.d.). Verpleegkunde.net. Geraadpleegd op 23 april 2022, van https://www.verpleegkunde.net/Klinisch-redeneren/Verpleegkundig-redeneren/Classificatiemodellen/

Tekst: (De gezondheidspatronen volgens Gordon, z.d.)

Kijk voor meer voorbeelden op APAstaartje.
 

Hulpmiddelen

Het toepassen van de APA-richtlijnen is niet altijd makkelijk, ik zal de eerste zijn om dat te erkennen. Naast uitleg in De APA-richtlijnen uitgelegd en op de website van de HAN University of Applied Sciences zijn er enkele hulpmiddelen waarover ik regelmatig vragen krijg, daarom in dit blog antwoord op de vraag: welke gratis hulpmiddelen zijn er om de APA-richtlijnen toe te passen en hoe betrouwbaar zijn deze hulpmiddelen?

Als voorbeeld heb ik telkens hetzelfde wetenschappelijke artikel gekozen, waarvan één van de auteurs toevallig Apa heet. Klik op een afbeelding voor een uitvergroting.

Scribbr

De populairste toepassing is de APA Generator van Scribbr. Via enkele gemakkelijk te volgen stappen genereert deze webapplicatie een bronvermelding en -verwijzing. De eerste stap is: kies je brontype. Er kan gekozen worden uit de meest geraadpleegde bronnen: website, wetenschappelijk artikel, boek, rapport en afbeelding, door op 'ander brontype' te klikken kan uit 47 verschillende brontypen gekozen worden.

Als het brontype gekozen is kunnen alle verplichte onderdelen handmatig worden ingevuld, bij een website (eigenlijk een webpagina) zijn dat titel, URL, auteur, publicatie- en raadpleegdatum en naam van de website. Er kan ook gekozen worden voor de optie "Voer de URL in om velden automatisch in te vullen", hier is dus alleen de URL voldoende. Klik onderaan op 'Genereer bronvermelding' en de generator geeft de bronvermelding. Als er gegevens ontbreken die het systeem niet heeft kunnen vinden wordt dit aangegeven en kunnen deze handmatig worden toegevoegd. Wanneer de webpagina geen datum heeft moet dit handmatig worden aangevinkt.

Voor een boek geldt hetzelfde: de gegevens kunnen handmatig worden ingevoerd maar ook automatisch aan de hand van websites als bol.com en Amazon door het ISBN of andere gegevens van het boek in te voeren.

Bij een wetenschappelijk artikel is de doi-link voldoende: alle gegevens worden automatisch en juist ingevuld.

Als een vermelding is gegenereerd kan via de optie 'Verwijzing in de tekst' (schuif met de muis over de vermelding) bekeken worden hoe de verwijzing in de tekst eruit ziet, zowel tussen haakjes als in de lopende tekst. Klik op de drie puntjes om de vermelding te bewerken, bijvoorbeeld als er gegevens ontbreken of niet juist zijn weergegeven.

Er kunnen meerdere vermeldingen gegenereerd worden, de APA Generator zet deze op alfabetische volgorde en laat geheel volgens de regels een vermelding van twee of meer regels vanaf de tweede regel inspringen. Klik rechtsboven op 'Exporteer naar Word' (kies vooraf eventueel taal, lettertype en - grootte) en de complete lijst wordt gedownload in een Word document.

Zie ook het interview dat ik vorig jaar had met Raimo Streefkerk van Scribbr.

Google Scholar

De zoekmachine van Google voor wetenschappelijke publicaties, Google Scholar, geeft een bronvermelding bij ieder gevonden resultaat in drie referentiestijlen: MLA, APA en ISO 690. Klik na een zoekactie op 'Citeren' en een uitklapschermpje geeft de bronvermelding weer. Een bronverwijzing in de tekst wordt niet gegeven.

Hoewel de bronvermelding slechts één klik kost is mijn ervaring dat alleen bij tijdschriftartikelen de bronvermelding juist is. Merk op dat de doi-link of raadpleegdatum + URL ontbreken, die moeten handmatig worden toegevoegd. Ook horen de woorden 'experimental' en 'dermatology' met een hoofdletter geschreven te worden.

De nieuwe APA7-richtlijn, waarbij tot 20 auteurs alle namen genoemd worden, is nog niet doorgevoerd, er worden maximaal acht auteurs genoemd.

PubMed

Gegevens van medisch wetenschappelijke artikelen wereldwijd kunnen gevonden worden in PubMed, een databank van de United States National Library of Medicine.

Klik bij een gevonden titel rechts op 'Cite' (in een blauw kader). Er verschijnt een uitklapschermpje, via de pijltjes rechtsonder kan gekozen worden tussen AMA, APA, MLA en NLM. 

Net als bij Google Scholar is er geen verwijzing in de tekst en worden de woorden 'experimental' en 'dermatology' niet met een hoofdletter geschreven, maar de doi-link staat er wel bij. PubMed is dus net iets beter dan Google Scholar maar hier kunnen minder titels gevonden worden.

Word

Wie een verslag maakt in Word 2013 of een latere versie kan de bronverwijzingen en -vermeldingen via de optie ‘Verwijzingen’ van onder andere APA bijhouden.

Ik heb hier al eerder blogberichten over geschreven, zie Handleiding APA in Word en APA in Word - Apple MacBook. Er is echter nog geen versie van Word waarin APA7, de huidige richtlijnen, kunnen worden toegepast. Om die reden raad ik af om APA in Word te gebruiken omdat er te veel verwijzingen en vermeldingen moeten worden aangepast.

Word blijft wel handig voor het handmatig maken van een bronnenlijst, zie het blogbericht Opmaak bronnenlijst in Word.

Update 21 oktober 2024
Er is een xsl-bestand beschikbaar voor APA7 in Word, zie de website Netwerk Auteursrechten Informatiepunten.

LET OP: controleer altijd of de vermeldingen juist zijn. Hoewel bovenstaande bronvermelding van Scribbr helemaal juist is, is dat niet altijd het geval. Voor wie niet bekend is met de APA-richtlijnen raad ik af om een hulpmiddel te gebruiken. Bedenk dat je zelf verantwoordelijk bent voor het juist verwijzen en vermelden van bronnen in jouw verslag.

 

Databanken

Na het verschijnen van de 3e editie van De APA-richtlijnen uitgelegd vorig jaar kreeg ik van een collega van Fontys Hogeschool, de vraag waarom er net als in de tweede editie geen aparte paragraaf is over het vermelden van artikelen uit databanken en waarom Statista ontbreekt. Deze databank staat wel in de tweede editie. De reden is dat in de 7e editie van Publication Manual of the American Psychological Association, waarop de Nederlandse handleiding is gebaseerd, geen aparte uitleg staat over databanken.

Een vermelding wordt gebaseerd op de beschikbaarheid van de artikelen in andere databanken of websites. Om die reden is in de huidige editie gekozen om het vermelden van deze artikelen te plaatsen bij § 3.4.1 Tijdschriftartikel. Bij voorbeeld 43 wordt vermeld hoe je naar een artikel verwijst dat in verschillende databanken en websites te vinden is, zoals kranten- en tijdschriftartikelen in Nexis Uni. In dat geval worden naam van de databank en de URL niet vermeld.
Bij overige voorbeelden gaat het om unieke artikelen met een DOI (nummer 44, twee voorbeelden) en zonder een DOI (nummer 45, drie voorbeelden, hier had Statista ook bij kunnen staan). De databank en DOI of URL + raadpleegdatum worden altijd genoemd.

Van Leen Liefsoens, collega van de Haagse Hogeschool, ontving ik ook een reactie. Zij merkte terecht op dat er databanken zijn met deels unieke artikelen en publicaties die ook elders te vinden zijn. Moet je dan eerst uitzoeken hoe uniek het artikel is en aan de hand daarvan wel of niet de gegevens van de databank vermelden? Ik zou adviseren om dat niet te doen.

Ik heb de Publication Manual er nog even bij gepakt (zie ook Database Information in References op APA Style). Op pagina 297 worden naast Nexis Uni, het voorbeeld uit de Nederlandse handleiding, ook onder andere APA PsycINFO, Academic Search Complete, EBSCOhost en zelfs Google Scholar genoemd als databanken en platforms waarvan de inhoud niet uniek is en naam en link dus niet vermeld worden. Tegelijkertijd zijn er uitzonderingen, een DOI-link wordt bijvoorbeeld altijd genoemd.

Om wat meer houvast te hebben mijn antwoord op de vraag: hoe verwijs ik in de tekst en in de bronnenlijst naar een artikel uit een databank? De standaardbronvermelding is:

Auteur, A. (jaar, dag maand). Titel van het artikel. Naam databank. https://doi.org/xxxx

of

Auteur, A. (jaar, dag maand). Titel van het artikel. Naam databank. Geraadpleegd op dag maand jaar, van https://xxxx

Sommige databanken geven minder of aanvullende informatie. Probeer zo volledig mogelijk te zijn, wanneer een artikel een nummer heeft kan dit tussen haakjes achter de titel worden gezet. Bij artikelen die niet uniek zijn, bijvoorbeeld uit bovengenoemde academische databanken, worden de gegevens van de databank niet genoemd. Het is echter nooit 'fout' om de naam of de URL van de databank te noemen, vermeld de DOI altijd.
Van eerder genoemde Mark Hollants ontving ik enkele voorbeelden uit verschillende databanken:

Business Source Ultimate

MarketLine. (2021). Starbucks Corporation: Company profile (Reference code E86AFA79-07E1-4115-AA0C-0016416541FE). Business Source Ultimate. Geraadpleegd op 24 februari 2022, van https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=bsu&AN=152237185&site=ehost-live

Verwijzing tussen haakjes: (MarketLine, 2021)

Verwijzing als lopende zin: MarketLine (2021)

MarketLine heeft ook een eigen platform, MarketLine Advantage. In bovenstaand voorbeeld gaat het om een bedrijfsprofiel dat door dit bedrijf is opgesteld en door een ander platform openbaar wordt gemaakt.

Company.info

Pondres Direct Mail. (z.d.). Company.info. Geraadpleegd op 24 februari 2022, van https://companyinfo.nl/organisatieprofiel/grafische-afwerking-en-overige-activiteiten-verwant-aan-de-drukkerij/pondres-direct-mail-b-v-tilburg-180315850000

Verwijzing tussen haakjes: ("Pondres Direct Mail", z.d.)

Verwijzing als lopende zin: "Pondres Direct Mail" (z.d.)

Na inlog geeft Company.info de mogelijkheid een Excelbestand te genereren, eventueel op basis van zelfgekozen criteria. Wijzig in dat geval de titel in de naam van het bestand en zet achter de titel [Excelbestand].

Kluwer Navigator

Centrale Raad van Beroep. (2012, 25 januari). ECLI:NL:CRVB:2012:BV1958. Kluwer Navigator. Geraadpleegd op 24 februari 2022, van https://www.navigator.nl/document/id723e6121800740c285e97904d1b47b2

Verwijzing tussen haakjes: (Centrale Raad van Beroep, 2012)

Verwijzing als lopende zin: Centrale Raad van Beroep (2012)

Zie eventueel ook De APA-richtlijnen uitgelegd, § 3.8.2 Jurisprudentie.

Statista

Sas, A. (2021). Power installed in photovoltaic panels in Poland from December 2011 to September 2021 (in megawatts). Statista. Geraadpleegd op 24 februari 2022, van https://www.statista.com/statistics/1066239/poland-power-installed-in-pv-panels/

Verwijzing tussen haakjes: (Sas, 2021)

Verwijzing als lopende zin: Sas, 2021

Wanneer de grafiek die op deze pagina staat in de eigen tekst wordt overgenomen komt boven de afbeelding Figuur + nummer (vet gedrukt) + titel (schuingedrukt) te staan. Onder de afbeelding (mag in een kleiner lettertype):

Opmerking. Overgenomen uit “Power installed in photovoltaic panels in Poland from December 2011 to September 2021 (in megawatts)” door A. Sas, 2021, Statista (https://www.statista.com/statistics/1066239/poland-power-installed-in-pv-panels/). Copyright 2021, Statista.
 

Uitgevers

Eén van de richtlijnen die vorig jaar is gewijzigd is de vermelding van de naam van de uitgever. De plaatsnaam wordt niet langer genoemd en de naam van de uitgever wordt voluit genoemd, dus met toevoeging van 'uitgever' of een andere benaming als dit zo in de publicatie staat. Omdat dit in sommige gevallen tot verwarring leidt hier antwoord op de vraag: wanneer en hoe wordt de uitgever in de bronvermelding genoemd?

Over dit onderwerp schreef ik eerder het blogbericht Wie, wanneer, wat, waar - Deel 4: Waar? Omdat veel bestaande bronnenlijsten moeten worden aangepast zal dit bericht gaan over de gewijzigde weergave van de bekendste uitgeverijen. Overigens zijn er ook namen van uitgeverijen die ongewijzigd blijven.

De basisregel is dat de naam van de uitgever wordt overgenomen zoals in de publicatie staat, zowel op papier als online, inclusief hoofdlettergebruik. De naam van de uitgever staat achter de titel, niet cursief. Laat toevoegingen als B.V. en Inc. (de rechtsvorm van de organisatie) weg. Als de naam van de organisatie ook de naam van de auteur is wordt deze helemaal weggelaten. Twee of meer uitgeverijen of organisaties worden allemaal genoemd, gescheiden door een puntkomma.

De naam van sommige uitgeverijen verschilt per publicatie, bijvoorbeeld Van Gorcum, Koninklijke Van Gorcum en Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum. Neem over wat in de publicatie staat, ook wanneer er verschillende vermeldingen van dezelfde uitgeverij in een bronnenlijst staan. De voorkeurspelling is zoals op de titelpagina staat.

Als in de publicatie staat dat de uitgever onderdeel is van een grotere organisatie, bijvoorbeeld "Bohn Stafleu van Loghum is een imprint van Springer Media BV, onderdeel van Springer Nature", noteer dan alleen de eerste naam, in dit geval Bohn Stafleu van Loghum.

APA6 De APA-richtlijnen uitgelegd 2e editie	APA7 De APA-richtlijnen uitgelegd 3e editie
Acco	Uitgeverij Acco
Ambo | Anthos	Ambo | Anthos Uitgevers
Athenaeum-Polak & Van Gennep	Athenaeum-Polak & Van Gennep
Atlas Contact	Uitgeverij Atlas Contact
De Bezige Bij	De Bezige Bij
BIS	BIS Publishers
Bohn Stafleu van Loghum	Bohn Stafleu van Loghum
Boom	Boom / Boom uitgevers
Boom juridisch	Boom juridisch
Boom Lemma	Boom Lemma uitgevers
Business Contact	Uitgeverij Business Contact
Coutinho	Uitgeverij Coutinho
De Fontein	Uitgeverij De Fontein
Garant	Garant
Gompel&Svacina	Gompel&Svacina
Gottmer	Gottmer Uitgevers
Hogrefe	Hogrefe Uitgevers
Hollands Diep	Hollands Diep
Jessica Kingsley	Jessica Kingsley Publishers
Koninklijke Van Gorcum	Uitgeverij Koninklijke Van Gorcum
LannooCampus	LannooCampus
Leopold	Uitgeverij Leopold
Lemniscaat	Uitgeverij Lemniscaat
Lias	Uitgeverij Lias
Mens!	Uitgeverij Mens!
Movisie	Movisie
Nederlands Jeugdinstituut	Nederlands Jeugdinstituut
Nieuwezijds	Uitgeverij Nieuwezijds
Noordhoff	Noordhoff Uitgevers
Oxford University Press	Oxford University Press
Panta Rhei	Panta Rhei uitgeverij
Pearson	Pearson
Pearson Benelux	Pearson Benelux
Pearson Education	Pearson Education
Penguin	Penguin Books
Pica	Uitgeverij Pica
Routledge	Routledge
Sdu	Sdu Uitgevers
SWP	Uitgeverij SWP
Taylor & Francis	Taylor & Francis
Ten Have	Uitgeverij Ten Have
Trimbos-instituut	Trimbos-instituut
Vakmedianet	Vakmedianet
Van Dale	Van Dale Uitgevers
Van Gorcum	Uitgeverij Van Gorcum
Wolters Kluwer	Wolters Kluwer

Het is uiteraard altijd mogelijk dat de naam afwijkt van bovenstaande lijst.
Is er een uitgeverij of organisatie die ontbreekt? Laat het weten in de reacties onder dit bericht.