De APA-richtlijnen uitgelegd: Dé Nederlandse standaard?

Een bezoeker van dit weblog mailde deze vraag: kan De APA-richtlijnen uitgelegd beschouwd worden als dé Nederlandse standaard?
Deze vraag hebben al meer mensen gesteld omdat in onze publicatie in de inleiding op pagina 8 staat “met toestemming van de American Psychological Association” terwijl in het colofon op pagina 74 staat “deze publicatie is ontwikkeld voor gebruik in Nederland en is niet geautoriseerd door The American Psychological Association”.
 
Dit vraagt inderdaad enige toelichting (voor de korte versie, scrol naar de laatste alinea). De American Psychological Association geeft zelf sinds 1952 de Publication manual of the American Psychological Association uit, meest recent is de zesde editie uit 2010. De Amerikaanse handleiding is met name gericht op publiceren in een wetenschappelijk tijdschrift en alleen hoofdstuk 6 en 7 gaan over bronvermelding. Er bestaat een officiële vertaling in het Spaans, maar geen Nederlandse editie.

Omdat de Publication manual niet op iedere vraag een antwoord heeft en er binnen het (hoger) onderwijs behoefte was aan een Nederlandse uitleg verscheen in 2012 bij Antharis het boek Verwijswijzer: Onderzoeksrapportage en bronvermelding volgens de APA-richtlijnen van Annejet Dijkstra, een jaar later gevolgd door nog een boek, De APA-richtlijnen: Over literatuurverwijzing en onderzoeksrapportage van Petra Poelmans en Olav Severijnen bij uitgever Coutinho. Anja Habraken van de Universiteit Tilburg heeft in 2012 de gratis te downloaden Bronvermelding volgens de richtlijnen van de APA: Handleiding gemaakt, een vernieuwde versie van deze pdf kwam in 2014 online.

Voor zover ik heb kunnen nagaan is voor geen van deze publicaties toestemming gevraagd aan de American Psychological Association. Er is ook geen sprake van een vertaling maar van een eigen interpretatie waarbij de auteurs naar eigen inzicht enkele richtlijnen hebben aangepast.
 
Al in 2010 begonnen wij, informatiespecialisten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, op verzoek van het onderwijs met een uitleg over de APA-richtlijnen op onze website, overigens ook zonder toestemming van de American Psychological Association. Dit begon met een bescheiden pagina maar groeide al snel uit tot een veel bezochte website, met maandelijks tussen de 50.000 en 100.000 bezoekers. In 2016 werden ruim 1200 vragen over APA per e-mail beantwoord, soms na overleg met de APA Style experts in Amerika.

Twee boeken, een pdf, een website… waarschijnlijk zijn er nog meer handleidingen in omloop, maar dat maakt het voor de gebruiker niet makkelijk om de beste te kiezen omdat geen enkele versie officieel is, maar er is wel behoefte aan eenduidigheid.
 
Op initiatief van informatiespecialisten van Hogeschool Windesheim is de Werkgroep APA opgericht, bestaande uit informatiespecialisten van zeven hogescholen nadat in het landelijk overleg NAi hbo een oproep was gedaan wie wilde meedenken over een Nederlandse handleiding.

Hiervoor is toestemming gevraagd de American Psychological Association – dit vond de werkgroep wel zo netjes. APA gaf aan dat iedereen een eigen uitleg mag maken van de richtlijnen zolang het geen directe vertaling is van de Publication manual, met het verzoek aan te geven dat de publicatie niet geautoriseerd is. Alleen een officiële vertaling van de Publication manual zou de status ‘geautoriseerd door de American Psychological Association’ kunnen krijgen, maar daarmee zou de werkgroep haar doel voorbij schieten omdat er juist behoefte was aan een praktische handleiding, met onderwerpen als bijvoorbeeld (Nederlandse) wetgeving en stage die in het Amerikaanse origineel niet aan bod komen.
 
Kan De APA-richtlijnen uitgelegd beschouwd worden als dé Nederlandse standard? Nee, want dat zou alleen gelden voor een officiële vertaling van de Publication manual of the American Psychological Association. Wel wordt deze handleiding breed gedragen (en is gratis te downloaden!) omdat het een samenwerking betreft tussen Nederlandse hogescholen. Wellicht kan de samenwerking voor een tweede editie worden uitgebreid met vertegenwoordigers van de universiteiten.
   
Deze pagina is op 22 november 2021 ligt aangepast; houd er rekening mee dat er inmiddels een 3e herziene editie is van De APA-richtlijnen uitgelegd.