05 juni 2015

Achternamen

De APA richtlijnen komen uit de Verenigde Staten, om precies te zijn uit Washington waar de American Psychological Association gevestigd is. Er bestaat geen officiële Nederlandse vertaling van Publication manual of the American Psychological Association, daarom leggen wij de belangrijkste regels uit op de website van de Studiecentra HAN en in De APA-richtlijnen uitgelegd.

Niet iedere richtlijn laat zich één op één vertalen van het Engels naar het Nederlands. Een goed voorbeeld hiervan zijn de verwijzingen naar achternamen. In het Nederlands worden tussenvoegsels gebruikt en geschreven met een kleine letter, denk aan namen als ‘de Vries’, of ‘van der Berg’.

In het Engels (en ook in het Vlaams) worden deze tussenvoegsels met een hoofdletter geschreven als het om een Amerikaanse of Engelse auteur gaat, zodat er een achternaam ontstaat met meerdere woorden: ‘De Vries’ en ‘Van Der Berg’.

In de alfabetische bronnenlijst komen deze namen daarom bij de D (De Vries) en de V (Van Der Berg, Van Gogh) te staan en in de verwijzing in de tekst wordt de hele achternaam genoemd.

In het Nederlands is dit niet logisch: ‘de Vries’ staat bij de V, ‘van der Berg’ bij de B en ‘van Gogh’ bij de G in de bronnenlijst. Als er in een tekst naar verwezen wordt moet voor de lezer duidelijk zijn dat er bij de letter V, B of G gekeken moet worden. Om die reden wordt door APA aanbevolen de tussenvoegsels in de tekst met een hoofdletter te noemen, dus ‘De Vries’ en ‘Van der Berg’.

Volgens de Nederlandse spelling wordt het tussenvoegsel met een hoofdletter geschreven als de naam in een lopende zin wordt gebruikt, bijvoorbeeld:
‘Volgens De Vries’ of ‘Volgens Van der Berg’, maar de Amerikaanse richtlijn geeft dan aan dat het tussenvoegsel met een kleine letter moet worden geschreven: ‘Volgens de Vries’ of ‘Volgens van der Berg’.

Binnen en buiten onze school en binnen de Werkgroep APA zijn eindeloze discussies geweest over de plaats van de tussenvoegsel in zowel de tekst als in een bronnenlijst. Het uiteindelijke advies van de werkgroep APA, zoals beschreven in De APA-richtlijnen uitgelegd, leg ik uit aan de hand van twee namen met een tussenvoegsel:

Martin Van Buren (1782-1862)
, 8ste president van de Verenigde Staten
Vincent van Gogh (1853-1890), Nederlands schilder

Van beide namen zijn postuum publicaties verschenen. Wie een Engelse tekst zou schrijven en deze bronnen wil parafraseren doet dat in de tekst als volgt:
… according to Van Buren (1867/2010) …
… according to van Gogh (2015) …

In de bronnenlijst wordt de vermelding (van Gogh bij de G, Van Buren bij de V):

van Gogh, V. (2015). Een leven in brieven: 1853-1890 (15th ed.). Meulenhoff Boekerij.

Van Buren, M. (2010). Inquiry into the origin and course of political parties in the United States. Nabu Press. (Original work published 1867) 


Hoe verwijs je naar deze publicaties wanneer je een Nederlandse tekst schrijft? In het voorbeeld van Martin Van Buren verandert er niets. Hoewel hij van Nederlandse afkomst is, is hij altijd Amerikaan geweest en wordt zijn naam als Martin Van Buren geschreven, nooit Martin van Buren.
Bij Vincent van Gogh is dat anders. Het woord ‘van’ is een tussenvoegsel, de naam van de schilder wordt in het Nederlands gealfabetiseerd bij de letter G, maar volgens de Nederlandse spelling wordt het tussenvoegsel met een hoofdletter geschreven. De verwijzing naar beide publicaties in een tekst wordt dan:
Volgens Van Buren (1867/2010) … 
Volgens Van Gogh (2015) …

Het moet voor de lezer duidelijk zijn waar de publicatie van Vincent van Gogh terug te vinden is in de bronnenlijst. Om daar geen verwarring over te laten bestaan komt deze publicatie bij de V (van Van Gogh) te staan:

Van Buren, M. (2010). Inquiry into the origin and course of political parties in the United States. Nabu Press. (Origineel werk gepubliceerd in 1867) 

Van Gogh, V. (2015). Een leven in brieven: 1853-1890 (15e druk). Meulenhoff Boekerij. 


Hierbij wil ik nogmaals benadrukken dat dit het advies is van de Werkgroep APA. Wie van mening is dat voor een Nederlandse tekst beter de Amerikaanse richtlijnen gebruikt kunnen worden mag dat uiteraard doen – bedenk dat het voor de lezer duidelijk moet zijn naar welke bron verwezen wordt.

Zie ook De APA-richtlijnen uitgelegd: Wijzigingen 2017-2018.
Zie ook Achternamen [2]: Wat is het verschil tussen Simone de Beauvoir en Ludwig van Beethoven?
 

Deze pagina is op 23 november 2021 aangepast zodat de inhoud overeenkomt met de 3e herziene editie van
 De APA-richtlijnen uitgelegd.
 

22 opmerkingen:

  1. Dank je wel voor de tip over het verwijzen naar een tussenvoegsel. Wat nu als de auteur Nederlands is, maar in het Engels in een internationaal journal heeft gepubliceerd? (annemieke.windt@gmail.com)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Met ingang van het schooljaar 2017-2018 zijn er enkele Nederlandse richtlijnen aangepast. Eén daarvan is dat bij Nederlandse namen het tussenvoegsel altijd gebruikt wordt, zie ook:
      De APA-richtlijnen uitgelegd: Wijzigingen 2017-2018:
      http://theapateam.blogspot.nl/2017/05/de-apa-richtlijnen-uitgelegd-2.html
      Deze en andere blogberichten zullen in augustus worden aangepast.

      Verwijderen
  2. En als iemand getrouwd is, dus een dubbele achternaam heeft? Moeten er spaties voor en na het verbindingsstreepje?
    (Van Overbeeke - Van Sluijs, 2010)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Noteer de achternaam helemaal in de tekst, zonder spaties, als één naam:
      ... (Van Overbeeke-van Sluijs, 2010) ...

      Verwijderen
  3. Een uitgebreide omschrijving geven Nuallaong (2013), Vanbelle et al., (2013) en van Zweden (2015).

    Van Zweden met kleine letter of met een hoofdletter?
    Dank je wel :)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Met een hoofdletter: ... en Van Zweden (2015).

      Er komt geen komma achter et al.

      Verwijderen
  4. Als je alle informatie hebt maar niet de achternaam van een auteur?
    Alleen de voornaam opschrijven?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Een algemene APA-regel is "cite what you see", met andere woorden: als de auteur alleen een voornaam gebruikt, noteer dan deze naam.

      Verwijderen
  5. Van Elsuwege, P.
    Vanempten, J.

    Goedemorgen,

    Is dit de goede volgorde, dus ongeacht spatie en hoofdletter bij de eerste naam?
    Bedankt vast voor een duidelijk antwoord

    BeantwoordenVerwijderen
  6. De auteur heeft voor zijn achternaam olde staan: T.C. olde Hartman. Hoe dient hiernaar verwezen te worden in de tekst?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Neem wanneer een auteur een dubbele achternaam heeft en er voor kiest om het eerste woord met een kleine letter te schrijven dit ook zo over: (olde Hartman, 2019).

      Verwijderen
  7. Bedankt voor deze richtlijn, wel een vraag... Er wordt tweemaal weergegeven hoe de publicatie van Vincent van Gogh in de bronnenlijst staat, de eerste keer als "van Gogh, V. ...", de tweede als "Van Gogh, V. ..." (dus met kleine resp. hoofdletter v in 'van'). Welke weergave is juist? Die met de hoofdletter, lijkt me?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De juiste vermelding is met hoofdletters: Van Gogh. Het voorbeeld met een kleine letter (van Gogh) is hoe de Amerikaanse richtlijn deze naam zou vermelden.

      Verwijderen
  8. Nogmaals dank voor de helderheid. Nog wel een vraag: hoe zit het met een tweede auteur met 'van' of 'de' in de naam? Moet het tussenvoegsel daar een hoofd- of kleine letter krijgen? Dus:
    De Groot, A. & De Klein, B.
    of:
    De Groot, A. & de Klein, B.
    ?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De eerste optie is juist: De Groot, A., & De Klein, B.
      Let ook op de komma voor het &-teken.

      Verwijderen
  9. Ik heb een artikel van Marche, Briere & von Baeyer gebruikt.

    Is het dan von Baeyer of Von Baeyer?

    BeantwoordenVerwijderen
  10. van der Rijst, R.M. (2009). De zes aspecten van een Wetenschappelijke Onderzoekende Houding. Geraadpleegd op 6-10-2021, van https://elbd.sites.uu.nl/wp- content/uploads/sites/108/2017/05/2000_12_aspectensrd2.pdf

    Is 'van' hier met of zonder hoofdletter? in De APA-richtlijnen uitgelegd - 3e editie staat op pagina 28 het volgende voorbeeld:

    Dannenburg, W., De Groot, A., Lansink, C., Manders, D., Van
    Raamsdonk, G., Rosendaal, L., Schouten, P., & De Waard,
    J. (2012). Taal actief: Groep 4: Taalboek A (M. Janssen &
    M. van Ooijen, Eindreds.). Malmberg.

    Hier staat: 'De Groot, A. en De Waard, J.

    In het artikel hierboven staat dat als het gaat om Nederlandse auteurs, dit met een kleine letter wordt geschreven als de voorletters bekend zijn.

    Vandaar mijn verwarring waar de vraag uit ontstaat.

    Ik hoop dat ik het zo duidelijk omschreven heb. Zo niet dan hoor ik dat graag.
    Alvast bedankt!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De Werkgroep APA adviseert om altijd een hoofdletter te gebruiken, ongeacht het land van herkomst van de auteur.

      Let op dat er een spatie staat tussen de hoofdletters, noem de naam van de uitgever (nieuwe richtlijn sinds 1 september) en de raadpleegdatum wordt voluit wordt geschreven:

      Van der Rijst, R. M. (2009). De zes aspecten van een Wetenschappelijke Onderzoekende Houding. ICLON, Universiteit Leiden. Geraadpleegd op 6 oktober 2021, van https://elbd.sites.uu.nl/wp-content/uploads/sites/108/2017/05/2000_12_aspectensrd2.pdf

      Verwijderen
  11. Hallo,

    Even ter bevestiging of ik dit blogbericht goed heb begrepen.
    Dit is het artikel waarvoor ik een apa verwijzing wil maken https://www.henw.org/system/files/download/HW59-556.pdf

    klopt het dat de verwijzing dan (De Bock et al., 2016) wordt?
    De Bock, G. H., Bronsgeest, M. H. E., Corsten, M. C., Hinloopen, R. J., Korver, J. C., De Meij, M. A., Verstappen, V., Van der Weele, G. M. & Wittenberg, J. (2016). NHG-Standaard borstkanker (derde herziening). NHG-standaard. https://www.henw.org/system/files/download/HW59-556.pdf

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het document is een online tijdschriftartikel (zie voor uitleg § 3.4.2 in De APA richtlijnen uitgelegd). Wanneer een groep auteurs zich heeft verenigd in een werkgroep volstaat het om alleen naar de werkgroep te verwijzen (zie pagina 28 van De APA richtlijnen uitgelegd), hoewel het niet ‘fout’ is wanneer alle namen genoemd worden:

      NHG-Werkgroep Borstkanker. (2016). NHG-Standaard borstkanker (derde herziening). Huisarts & Wetenschap, 59(12), 2-21. Geraadpleegd op 3 januari 2023, van https://www.henw.org/system/files/download/HW59-556.pdf

      Tekst: (NHG-Werkgroep Borstkanker, 2016).

      Verwijderen